Hayali arkadaş, hayal ile gerçek arasındaki farkın çok belirgin olmadığı okul öncesi dönemde sık görülen bir durumdur. Dışarıdan bakıldığında endişe verici bir durum gibi gözükse de aslında normal gelişimin bir parçası olan hayali arkadaşlar çocukların yaşamlarındaki stres ve değişimlerle (boşanma, kardeş doğumu, taşınma, hastalık veya ailede ölüm olayı) baş etmesine yardımcı olabilir. Bazı çocuklar tüylü bir oyuncağı ya da bebeği arkadaş olarak seçerken, bazıları da başka hiç kimsenin göremeyeceği bir hayali arkadaş yaratırlar. Hayali arkadaşların isimleri ve belirli bir kişilikleri olabilir, çocuk onlarla oynar, konuşur veya bazen de ona kızar, nefret eder.

 Hayali Arkadaşın Amaçları Nedir?

• Hayali arkadaşlar çocuğun farklı rolleri denemesine ve kontrol, disiplin ve güç gibi konuları incelemesine; "otorite", "doğru-yanlış" ve "ceza" kavramlarını anlamasına da yardımcı olur.
• Hayali arkadaş çocuğun özgüven oluşturmasına, duygularını ifade etmesine ve sosyal becerileri pratik etmesine de yardımcı olabilir.
• Hayali arkadaşlar çocuğa sürekli eşlik edebilir, çocuğun idareyi alarak bir başkasını kontrol edebilmesine izin verir, bu da çocuğun korkuları, kaygıları veya öfkesi ile baş etmesine yardımcı olabilir.
• Hayali arkadaş, özellikle yaşıtlarıyla bir arada olamayan yalnız çocuklar için yakın bir oyun arkadaşıdır.
• Hayali arkadaşlar gelecekteki arkadaş ilişkilerini prova etmelerine yardımcı olur.
• Hayali arkadaş, çocuğun hayal dünyasını istediği gibi keşfetmesine neden olur.
• Çocuk hayali arkadaşı ile büyümeye yönelik adımları daha cesaretle atmaktadır. Gelecekte nasıl bir yaşantı isteğini göstermesi açısından önemlidir.
• Dil gelişiminin başladığı dönemde hayali arkadaşın önemli katkıları bulunmaktadır. Çünkü hayali arkadaş onun sözünü kesmeden ilgi ile dinlemektedir.
• Aynı zamanda çocuklar hayali arkadaşları ile günlük hayatlarında açığa çıkaramadıkları güdülerini ortaya koyarak anlatmaya çalışırlar.
• Hayali arkadaş, çocuklara kendi kimliğinin farkına varmasında güvenli bir yoldur.

Hayali Arkadaşa Nasıl Tepki Vermeli?

Aileler çocuğun hayali arkadaş ile oynamasına izin vermelidir.

Çocuk hayali arkadaşından bahsederse anne-baba bunu dinlemeli, ancak çok fazla dahil olmamalı ve öyküye kendi fikirlerini katmamalıdır. Anne-babalar çocuğun sunduğu durum dahilinde oynayabilirler, ancak belli sınırlar olmalıdır.

Çocuk söylemediği müddetçe hayali arkadaşı aktivitelere dahil etmemelidirler. Çocuk anne-babasından hayali arkadaşı ile oynamalarını isterse anne-baba oynamalıdır, ancak liderlik çocuğa bırakılmalı ve oyunu çocuk yönlendirmelidir.

Anne-baba çocuğun kendi yaptığı şeyler için hayali arkadaşını suçlamasına izin vermemelidir.Anne-Babalar çocuğun hayali düşüncelerini kabul etmeli ama çocuğun gerçek dünya ile arasındaki sınırlarını öğrenmelerine yardımcı olmalıdırlar. Çocuğun ihtiyacı olan mesaj “Ne olursa olsun seni seviyorum” dur. Bu durum çocuğun kendi dünyasını istediği gibi keşfetmesine yardımcı olacaktır. Çocuk, anne-babasının kendisini gerçek dünyaya geri getireceğini bilir.

Çocuk hayali arkadaşına kendini çok kaptırırsa, gerçek arkadaşlarından ve gerçek dünyadan uzaklaşırsa konu çocuk ile konuşulmalıdır. Ona daha fazla oyun arkadaşına sahip olmasını istediğinizi söyleyebilirsiniz. Hayali arkadaşına saygı duyduğunuzu, ona değer verdiğinizi ama ‘gerçek’ arkadaşlara da sahip olması gerektiğini bilmesini sağlayın.

Çocuğa uygun bir ya da daha fazla oyun arkadaşı ayarlanmalı ama zorlamadan tanışmaları için fırsat verilmelidir. Çocuklar sosyalleşmeyi öğrendikleri zaman desteğe ihtiyaç duyarlar. Zorlamak çocuğa yetersizlik hissettirebilir. İletişim kurmayı başardığında ise, bunun ne kadar zor olduğunu belirtmek ve gurur duyduğunuzu söylemek yararlı olacaktır.

Çeşitli etkinlikler planlayarak çocuğunuzun boş kalmasını engelleyin. Böylece yararlı çalışmalarda yer alarak işe yaradığını hissedecektir.

Endişe Etmek Gerekir Mi?

Genel olarak hayali arkadaş yaşadığı dünya ile karşılıklı etkileşime geçen çocuğun karşılaştığı konularla baş etmeye çalıştığını gösterir. Küçük çocuk gelişiminin normal ve doğal bir parçası olup, endişe etmeyi gerektiren bir durum değildir.

Okul öncesi çocuklar için taklit-canlandırma oyunları son derece gerçektir. Bu yaşlarda gerçeklik ve fantezi arasındaki sınır çok belirgin değildir, ancak çocuklar doğal gelişim süreçleri içerisinde bu farkı anlayacaklardır. Çocuk büyüdükçe gerçek dünyanın ağırlığı artar ve okula başladığında da hayali arkadaşlar çoğunlukla ortadan kaybolur.

Çocuk hayali arkadaşıyla oynamasının yanında, diğer arkadaşlarıyla da oynuyorsa çoğunlukla sorun da yok demektir.

Ancak çocuk gerçek dünyada bir şeyler yapmak yerine sürekli hayali arkadaşını tercih ediyorsa bu bir sorun olduğunun göstergesi olabilir.

Başka çocuklarla anlamlı ilişkilere girmekten kaçınan ve çoğunlukla hayali arkadaşı ile oynamayı tercih eden bir çocuk duygusal stres yaşıyor olabilir.

Çocukların çoğu beş yaş civarında hayali arkadaşlarını bırakırlar. Eğer çocuk bu yaştan sonra da hayali arkadaşına odaklanmaya devam ediyorsa anne baba çocuğun yaşıyor olabileceği endişe ve kaygıları belirlemek üzere çocuk ruh sağlığı hekiminden yardım almayı düşünmelidirler.

-ALINTIDIR-