Aile ve öğretmenlerin işbirliği kurması halinde çocuklar okul öncesi eğitimden en büyük faydayı sağlarlar. Çocuklara hem aileler hem de öğretmenler bazı önemli katkılar yapabilirler. Öğretmenler çocuk gelişimi ve erken çocukluk dönemi eğitimi konusunda eğitim almışlardır. Çocukların, diğer çocuklarla ve yetişkinlerle ilişkilerini gözlerler ve çocuğun neler öğrendiğini ve nasıl geliştiğini değerlendirirler.
Ancak çocuk hakkında en derinlemesine bilgiye yalnızca siz sahip olabilirsiniz. Çocuğunuzun ilgi alanları, korkuları, sevdiği şeyler, alışkanlıkları ve geçmişini en iyi siz bilirsiniz. Aile bireyleri arasındaki ilişkileri de en iyi siz bilirsiniz ve çocuğunuzun aile toplantılarından doktor muayenelerine, tatillerden hayvanat bahçesi gezilerine kadar pek çok konudaki deneyimini onunla siz paylaşmışsınızdır.
Çocuğun ilk ve en önemli öğretmeni sizsiniz. Eviniz çocuğun ilk ve sürekli öğrenme ortamıdır. Anne-baba olarak ailenizin günlük rutinlerini siz belirlersiniz (ne zaman kalkılacak, ne zaman yemek yenecek, ne zaman oyun oynanacak, hangi ev işleri yapılacak, ne zaman arkadaşlar ziyaret edilecek, ne zaman yatılacak gibi). Çocuklarınızla iletişim biçiminiz onların kendileri hakkındaki düşünce ve duygularını ve ileride nasıl bir insan olacaklarını önemli ölçüde etkiler.
Öğretmenler ve ailelerin işbirliği içinde olması çocukların azami faydayı görmesini sağlar. Öğretmen ve aileler birbiri ile ne kadar tutarlı olursa, çocuk da kendini o kadar güvende hisseder. Ve çocuklar kendilerini güvende hissettiklerinde keşfetme, deneme ve öğrenme eğilimleri artar.
Birçok anne-baba okulda başarılı olmaları için çocuklara nasıl yardımcı olabileceklerini soruyorlar. Yapabileceğiniz en iyi şey iyi bir dinleyici olmak ve çocuğunuz ya da siz ya da ikiniz birlikte normal, günlük ev işlerinizi yaparken bile onunla konuşmanızdır. Ona bu şekilde dikkat göstermenizin çocuk üzerinde çok güzel etkiler yarattığını ve anne-baba olarak işinizi daha da eğlenceli, ilginç bir hale getirdiğini ve hatta kolaylaştırdığını siz de göreceksiniz.
Aşağıda anne-babalar ve aile bireylerinin mutfak, salon, çocuğun odası, banyo ve ev dışındaki günlük aktivitelerini çocuk için nasıl zengin bir öğrenme deneyimine dönüştürebilecekleri konusunda ipuçları verilmektedir. Bunlara göz attığınızda, çocukla kaliteli zaman geçirmenin zor ve ne anlama geldiği belirsiz bir şey olmadığını görecek ve bunlardan esinlenerek siz de pek çok fikir geliştirebileceksiniz.
- Yemek Odasında Neler Yapabilirsiniz?
* Yemek masasının hazırlanması: Gerekli şeylerin belirlenmesine çocuğunuzu da dahil edin. "Bu akşam yemekte kaç kişi olacak? O halde kaç tabak koymamız lazım? Kaç tane çatal lazım? Hadi sayalım. Şimdi herkes için birer tane koyalım: Bir tane anne için, bir tane baba için..."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Nesneleri saymak
Basit komutları uygulamak
Sorumluluk almak
Sayarken birebir eşleştirmek
* Peçetelerin katlanması: Çocuğunuz peçeteleri değişik ebat ve şekiller üretecek biçimde farklı biçimlerde katlamaya teşvik edin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Dün akşam üçgen yapmıştık. Hadi bu akşam başka bir şekil yapalım. Katlamaya devam edersen ve köşeleri kıvırırsan ne olur?"
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Nesneleri saymak
Basit komutları uygulamak
Sorumluluk almak
Sayarken birebir eşleştirmek
İnce kas koordinasyonun artması
Şekiller üretme ve şekilleri tanıma
Dili kullanma
- Salonda Neler Yapabilirsiniz?
* Birlikte kitap okuyun: Bir kitabı bitirdikten sonra çocuğunuzla kitap hakkında konuşun.
Şöyle diyebilirsiniz: "Bu öykü kimle ilgiliydi? Ona ne oldu? O ne öğrendi? Sence ne hissetmiştir? Şimdi senin bana kitap okuma sıran. Bana resimleri anlatabilirsin."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Öyküyü dinlemek ve neler olduğunu açıklamak
Olayları tanımlamak ve duyguları ifade etmek için dili kullanmak
v Birlikte fotoğraflarınıza bakın: Çocuğunuzla birlikte bir albüme kitap okurmuş gibi bakmayı deneyin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Bu kim? Ne yapıyor? Sence ne diyor? Sence kendini nasıl hissediyor? O gün neler olduğunu hatırlıyor musun? "
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Kendisini belli bir ailenin ve kültürel grubun parçası olarak tanımlamak
Olayları tanımlamak için dili kullanmak
Resimleri yorumlamak
- Doktor Muayenesinden Dönüşte
Muayenede olup bitenleri canlandırdığınız bir oyun oynamayı önerin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Doktorun muayenehanesinde neler gördün? Hadi burası muayenehaneymiş. Sen kim olmak istiyorsun? Tamam sen doktor ol ben de hasta çocuğun annesi olayım."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Yaşadıklarını hatırlama
Çeşitli rollerin ana özelliklerini yeniden canlandırma
Konsantrasyon
Soyut düşünme
Yaratıcı olma ve hayal gücünü kullanma
- Mutfakta Neler Yapabilirsiniz?
* Market poşetlerini boşaltmak: Poşetin içindeki yiyecekleri çocuğunuzun çıkarmasına izin verin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Bu ne? Sert mi, yumuşak mı? Kokuyor mu? Sence tadı nasıldır? Sence bu kavanozun içinde ne olabilir? Dolapta buna benzer başka kavanoz var mı? "
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Nesneleri tanımlamak
Çeşitli duyularını kullanmak
Nesneleri sınıflandırmak
Sayma
Sembolleri yorumlamak
* Basit yemekler hazırlamak ve pişirmek: Çocuğunuza kurabiyenin üstüne yumurta sürmek, yumurtaları çırpmak, sütü kaba boşaltmak, mısırları mısır patlatma makinesine koymak gibi işler verin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Şu tereyağına dokunur musun? Nasıl bir his veriyor? Evet bence de kaygan. Mısırlara makineye koymadan önce bak ve patladıktan sonra tekrar bak. Ne fark var? Yumurtaları nasıl çırpmıştık? Önce ne yapmıştık? Sonra? "
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
İnce kas koordinasyonunu geliştirme
Neden-sonuç ilişkisini görme
Nesnelerin nasıl değiştiğini tanımlama
Zamanlama sıralamalarını anlama
Bir işi tamamlamak için başkaları ile işbirliği kurma
* Bulaşıkları yıkamak: Çocuğunuzun kırılmaz tabak ve kaşıkları yıkamasına izin verin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Önce neyi yıkamak istersin? Tavaları mı tabakları mı? En büyük tavayı mı önce yıkayacaksın en küçük tavayı mı? Bulaşıklar üç aşamada yıkarız: önce deterjanla yıkarız, sonra durularız ve en son olarak da kuruması için tezgaha koyarız."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
İnce kas koordinasyonunu geliştirme
Neden-sonuç ilişkisini görme.
Nesnelerin nasıl değiştiğini tanımlama
Zamanlama sıralamalarını anlama
Bir işi tamamlamak için başkaları ile işbirliği kurma
- Çocuğun Odasında Neler Yapabilirsiniz?
* Oyuncakların bir kısmını sınıftaki gibi düzenlemek: Küpler ve kutular için bir raf yapın ya da zemine oyuncakları doldurmak için kutular koyun. Benzer oyuncakları bir araya koyun ve raflar ve kutuların üzerine içeriğini gösteren resimler asın.
Şöyle diyebilirsiniz: "Ayşe oyuncakları topluyor. Ayşe arabaları topluyor. Ayşe tüm oyuncaklarını kendisi topluyor."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Bağımsız olma
Nesneleri sınıflandırma ve gruplandırma
Nesnelerin uzaydaki konumunu belirleme (yanında, üstünde, altında, içinde gibi)
* Oyuncakları ayıklama: Çocuğunuzu artık oynamadığı oyuncakları ayırmaya teşvik edin. Bu sırada da ayıklama oyunu oynayın.
Şöyle diyebilirsiniz: "Hadi bir oyun oynayalım. Yerdeki tüm oyuncakları bir torbaya doldur. Şimdi gözlerini kapat, torbanın içine elini uzat ve bir oyuncağa dokun. Bana elindeki şeyi tarif et ve hangi oyuncak olduğunu tahmin etmeye çalış. Doğru tahmin edersen, onu kenara ayırabilirsin."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Nesnelerin nasıl bir his verdiğini tanımlama
Nesneleri tanımlamak için dili kullanma
Sorumluluk alma
Başkaları ile işbirliği
* Bir öykü ya da şarkı üretme: Uyku öncesinde çocuğunuzla o gün olanlar hakkında konuşun ve bir öykü ya da şarkı üretin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Bir zamanlar Bora adında bir çocuk vardı. Onun erkek kardeşinin adı Poyraz ve annelerinin adı da Ebruydu. Bir gün hep birlikte caddede yürüyüşe çıktılar. Sence ne gördüler? Bir otobüs gördüler, bir ambulans gördüler..."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Zaman kavramı hakkında fikir sahibi olmasını sağlama
Fikirleri ifade etmek için dili kullanma
Gurur duygusu hissetme
- Banyoda Neler Yapabilirsiniz?
* Birlikte su oyunları oynayın: Küvette çocuğunuzun değişik ebatlarda plastik kaplarla ve kapaklarıyla oynamasına izin verin.
Şöyle diyebilirsiniz: "Bu boş şişeyi suyun altına bıraktığında nasıl ses çıkarıyor? Kabarcıklara bak? Sence bunlar nereden geliyor? Bu şekilde suyun altına koyduğunda tüm şişeler aynı sesi mi çıkarıyor? Bu küçük şişenin ağzına hangi kapak uyar?"
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Hacim kavramını anlama
Nesneleri küçükten büyüğe diziler halinde sıralama
İnce motor becerilerini kullanma
* Küvette suya batan ve suyun üstünde kalan nesnelerle deneyler yapın: Kavanozlar, su dolu şişeler, toplar ve plastik kaplar.
Şöyle diyebilirsiniz: "Sence ne olacak? Bu batacak mı, yüzecek mi? Küvetin dibine daldırıp bırakırsan ne olur? İçine su doldurursan ne olur?"
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Nesnelerin özelliklerini keşfetme ve tanımlama
Keşifler ve deneyler yapma
İnce motor becerilerini geliştirme
v Öz bakımı için rutin bir sıralama belirleyin: Ne yapılması ve ne zaman yapılması gerektiğini anlatarak öz bakım becerilerinin gelişmesine yardımcı olun.
Şöyle diyebilirsiniz: "Önce dişlerini fırçala, sonra yüzünü yıka ve son olarak saçlarını tara. Hadi her bir aşamayı gösteren resimler yapalım. İlk kutucuğa ne çizmeliyiz? Bir diş fırçası? İkinci kutuya ne çizelim? Havlu? Son kutuya da bir tarak çizelim. Artık işaretlere bakarak her şeyi kendin yapabilirsin!"
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Zaman sıralarını anlama
Karar verme
Gereçleri giderek gelişen ince motor becerileri ile kullanma
- Dışarıda Neler Yapabilirsiniz?
* Civarınızda olan günlük olaylar hakkında konuşun. İşe gitmek için yürüyen insanlar, itfaiye arabaları, otobüsler, taksiler, kamyonlar... Sokağınızda gördüğünüz her şey hakkında konuşabilirsiniz.
Şöyle diyebilirsiniz: "Bu yüksek sesi çıkaran ne acaba? Sence polis arabalarında neden yüksek ses çıkaran sirenler ve yanıp sönen lambalar olur? Sence nereye gidiyorlar? Hadi biz de polismişiz gibi yapalım. Telsizime cevap vereyim. Caddede bir kaza mı oldu? Hemen oraya gidiyorum (siren sesi çıkarın)."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
İnsanları ve nesneleri tanımlama
Zaman sıralamalarını anlama
Kişilerin toplumda oynadığı rolleri anlama
* Arabayı birlikte yıkayın: Arabayı bezle silerken, durularken ve kurularken yaptığınız şeyler hakkında konuşun.
Şöyle diyebilirsiniz: "Arabayı yıkamama yardım etmek ister misin? Al sen bu köpüklü süngerle ön camı silerken ben de arabanın tavanını sileyim. Çok iyi çalışıyorsun, ön cam gerçekten temizlendi. Şimdi köpükleri suyla durulayalım.
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Başkaları ile işbirliği etme
Uzamsal kavramları öğrenme
Zaman sıralamalarını anlama
Yeni kelimeler öğrenme
* Nesneleri bir poşete toplama: Çocuklar çakıl taşları, yapraklar gibi nesnelerden koleksiyonlar yapmayı severler. Bir poşete topladığınız nesneleri eve getirebilir, bunları tanımlayabilir, kağıda yapıştırabilir ve altına adını yazabilirsiniz.
Şöyle diyebilirsiniz: "Yürürken ne toplayalım? Tamam, yaprak olsun. Sen birbirinden çok farklı iki yaprak bul. Ne farkları var? Evet birinin çıkıntıları var, öbürü yuvarlak hatlı."
Bu çocuğunuzun şunları öğrenmesine yardımcı olur:
Gözlem becerilerini keskinleştirme
Sözlü ve yazılı kelimeleri kullanarak nesneleri tanımlama
Sayma
Sınıflandırma
Doğayı bizzat tecrübe etme
-ALINTIDIR-