Günümüzün ölçülebilir çocukluk başarısının talepleri – sınavlardan üniversiteye girişe kadar – pek çok çocuğun yapması gerekenler listesinden ev işlerini devre dışı bıraktı. Braun Araştırma şirketi tarafından 1001 Amerikalı yetişkin üzerinde yapılan bir araştırmada, katılımcıların yüzde 82′si büyürken düzenli olarak ev işleri yaptığını belirtirken, sadece yüzde 28′i kendi çocuklarından da bunları yapmalarını istediklerini söyledi. Çince öğrenme baskısı altındaki öğrenciler bir taraftan satranç kulübü yöneticiliği yapıp bir taraftan da üniversite için referans mektupları toplamaya çalışırken, ev işleri, özgeçmiş oluşturma zorunluluklarının kurbanı olmuş durumda. Oysa bu tür aktivitelerin çocukların zamanlarını geçirmeleri için çok daha iyi bir yol olduğu çok açık.
“Bugün aileler, çocuklarının zamanlarını kendilerine başarı getirecek şeylerle geçirmelerini istiyorlar. Ancak ironik olan, aslında başarının kanıtlanmış bir belirtisi olan bir şeyi yapmayı bırakmış olmamız. Bu şey ev işleridir” diyor psikolog ve yazar Richard Rende. Uzun yıllardır yapılan çalışmalar, ev işlerinin ne kadar faydalı olduğunu gösteriyor. Üstelik akademik, duygusal ve hatta mesleki olarak.
Minnesota Üniversitesi profesörlerinden Marty Rossmann tarafından yapılan araştırmaya göre çocuklara erken yaşlarda ev işleri vermek, onların kalıcı bir şekilde beceri, sorumluluk ve özgüven duyguları geliştirmelerine yardımcı oluyor. Dr. Rossmann, 84 çocuğu, yaşamlarındaki 4 evre boyunca izleyen – anaokulunda, 10 ve 15 yaş civarlarında ve 20′li yaşlarının ortalarında – uzun soluklu bir araştırmanın verilerini analiz etti. 3 ve 4 yaşlarında ev işi yapmaya başlayan genç yetişkinlerin, hiç ev işi yapmayan ya da ev işi yapmaya ergenlik döneminde başlayanlara göre aileleriyle ve arkadaşlarıyla daha iyi ilişkiler kurabildiklerini, daha fazla akademik ve erken yaşta kariyer başarısı kazandıklarını ve kendi kendilerine yetmeye daha fazla meyilli olduklarını buldu.
“Ev işleri aynı zamanda çocuklara başkalarının ihtiyaçlarına karşı empatik ve duyarlı olmayı da öğretiyor” diye ekliyor Harvard Eğitim Fakültesi psikologlarından Richard Weissbourd. ve ekibi 10 bin ortaokul ve lise öğrencisine anket yapmış ve öğrencilerin en çok değer verdikleri şeylerin bir sıralamasını yapmalarını istemişti: Başarı, mutluluk ve başkalarına değer vermek.
Öğrencilerin yaklaşık yüzde 80′i başarı ya da mutluluğun başkalarına değer vermekten daha önemli olduğunu söyledi. “Dengemizi kaybetmiş durumdayız” diye yorumluyor Dr. Weissbourd araştırmanın sonuçlarını. Öncelikleri yeniden ayarlamaya başlamanın en iyi yollarından biri de evde yardımsever ve nazik olmayı öğrenmek olabilir.
“Bir dahaki sefere çocuğunuz ödevlerini yapmak için ev işlerini yapmamayı teklif ederse, onu ‘azat etme’ dürtünüze karşı direnin” diyor psikolog ve “Çocuklarınızı İyi Eğitin” kitabının yazarı Madeline Levine. “Okulla karşılaştırıldıklarında ev işleri konusunda gevşek davranmak, çocuğunuza sınavların ve notların başkalarına değer vermek ve onlar için bir şeyler yapmaktan daha değerli olduğu mesajını verir. O anda çok küçük gibi görünen bu mesajlar, zamanla büyük mesajlara dönüşürler” diyor Levine.
İşte çocuklarınızı ev işleri konusunda iyice motive etmenin en iyi yollarından bazıları:
Kullandığınız dile dikkat edin. Geçtiğimiz yıl Çocuk Gelişimi dergisinde yayınlanan ve yaşları 3 ile 6 arasında değişen 149 çocuk üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmanın sonuçlarına göre küçük çocuklara “yardım ettikleri” için değil de “çok iyi bir yardımcı” oldukları için teşekkür edildiğinde, size yardım etme arzuları belirgin bir şekilde artıyor. Kısacası pozitif bir kimlik yaratıyor olma fikrinden, yani yardım eden biri olarak tanınmaktan motive oluyorlar.
Ev işi zamanını programlayın. Takvimdeki piyano dersinin ve futbol antrenmanının hemen yanına yapılacak işleri yazın. Böylece devamlılığı ve tutarlılığı sağlayın.
Oyuna çevirin. Tıpkı bir bilgisayar oyunu gibi küçük işlerle başlayın ve küçük çocukların, sorumlulukların yeni “seviyelerini” hak etmelerini sağlayın. Örneğin kıyafetleri ayırma işi sayesinde çamaşır makinesini kullanma hakkını kazanmak gibi.
Harçlıkları ve ev işlerini birbirinden ayrı tutun. Araştırmalar dışsal ödüllerin, içsel motivasyonu ve performansı azaltabileceğini söylüyor. Psikologlar paranın, ev işleri söz konusu olduğunda da bir çocuğun yardım etme motivasyonunu azaltabileceğini belirtiyor. Ve başkalarını düşünerek yapılan bir eylemi, bir iş anlaşmasına çevirebileceğini ekliyor.
İşlerin türü önemlidir. Empati gibi olumlu sosyal davranışlar geliştirmek için yapılan işler rutin olmalı ve kişisel bakıma değil (kişinin kendi yatak odasını toplaması ya da kendi çamaşırlarını yıkaması gibi) ailenin bakımına (oturma odasının tozunu almak ya da herkesin çamaşırlarını yıkamak gibi) odaklanmalı. Psikologlar, çocukları yapılacak işlerin seçimine dahil etmenin o işi yapmaya daha istekli olmalarını sağladığını söylüyor.
İşler hakkında farklı şeyler söyleyin. Daha iyi bir işbirliği için “İşlerini bitir” demek yerine “Hadi işlerimizi bitirelim” demeyi öneriyor Dr. Rende. Bu, ev işlerinin sadece bir görev olmadığının aynı zamanda birbirimize yardım etmenin bir yolu olduğunun altını çizmeyi sağlıyor.
Ev işlerinin PR’ını yapın. Ev işlerini asla cezalara bağlamayın. Ev işleri ile ilgili her türlü konuşmanın, kendinizinki de dahil, olumlu ya da ez azından nötr olmasına dikkat edin. Eğer bulaşık makinesini yerleştirmekten şikayet edip durursanız, çocuklarınız da edecektir.
-ALINTIDIR-