Anne-babaların en fazla yakındığı konulardan biri çocuklara söz dinletememek ve yapmaları gerekenleri yaptıramamaktır. Sürekli hatırlatmalar, yalvarmalar, tehditler ya da ödüllerin kalıcı bir yarar getirmemesi ve çocuğa bir türlü söz dinletemiyor olmak anne-baba ve çocuk arasında gerilimlerin yaşanmasına neden olur.
Bu durumla en sık karşılaşılan zaman çocuğun 2 yaş civarında olduğu dönemdir. Bu dönem aynı zamanda çocuğun tuvalet alışkanlığını da kazandığı zamana denk düşer. Çocuk artık kendi vücudu üzerinde iyiden iyiye kontrol kazamaya başlamıştır. Bu dönemde çocuk istekleri üzerinde daha ısrarcı, inatçıdır. Anne babanın tahammül sınırlarını zorlayacak kadar zıtlık çıkarabilir, gereksiz yere ağlar, istekleri olmadığında eşyaları fırlatabilir, kendini yerlere atabilir. Bu durum zordur ancak normal gelişimin de bir paçasıdır.
ÖNCELİKLE :
- Çocuğun toplum içinde uyum içinde yaşayabilmesi, sorumluluk duygusu ve iç denetim kazanabilmesi için belli bir disiplin içerisinde yetiştirilmesi gerekir. Kural tanımayan, her istediği yapılmış, söz dinlemeyen çocuklar hem kolay mutlu olamazlar, hem de davranışlarındaki benmerkezci tutum nedeniyle sosyal çevre tarafından dışlanabilirler. Bu nedenle anne babaların çocuklarına bazı toplumsal kuralları ve sağlıklı davranış modellerini öğretmeleri çok önemlidir. Burada en önemli noktalardan birisi anne ve babanın çocuklarına kendi davranışlarıyla örnek olduklarını unutmamalarının gerektiğidir. Ailenizde kurallı yaşamayı benimseyin ve uygulayın. Kurallara uyma konusunda anne baba tutarlılık gösterirse çocuk da bundan etkilenecektir.
- Bakım verenin bu sürecin geçici olduğunu bilerek sabırlı olması gerekir. Çocuğa bağırmak, şiddet uygulamak gibi yanlış tavırlar çocuğun daha da negatif bir tavır içine girmesine neden olmaktan başka işe yaramaz. Böyle durumlarda en uygun davranış sabırlı, sakin ve kararlı olmak, çocuğun sakinleşmesini beklemektir.
- Bu süreçte çocuğunuzu kurallara boğmayın, bıktırmadan ve yavaş yavaş kurallara alıştırmak daha yararlı olur.
- İstediklerinizi yerine getirme konusunda çocuğunuza aceleci davranmayın, zaman tanıyın.Çocuğunuzdan herhangi bir şey isterken içinde bulunduğu yaş durumunu dikkate alın ve gücünün üzerinde başarı beklemeyin. Sizin beklentileriniz doğrultusunda davranmadığını başarısızlık duygusu ve özgüven eksikliği yaşar ve daha sonraki zamanlarda yapabileceği işleri bile yapmamaya çalışır. Peki neler yapılabilir?
İşte ipuçları:
1) Uygulamakta kararlı olun
Uygulanması konusunda kararlı olamayacağınız şeyleri istemekten kaçının. Çocuğunuzdan bir şey yapmasını istediğinizde bunun yapılması konusunda kararlı olun. Çocuk duymazlıktan geldiğinde ya da mızmızlandığında isteğinizden hemen vazgeçmeniz çocuğunuza bu yöntemi her zaman kullanabileceği mesajını verir.
2) Önce dikkatini size çekin
Çocuğunuzdan bir şey istemeden önce mutlaka dikkatini size yöneltmesini sağlayın. Başka bir odadan bağırarak ya da çocuğunuz bir oyun veya televizyona dalmışken söylemekten kaçınmalısınız. Öncelikle çocuğunuzun dikkatini size yöneltmesini sağlamalı ve ondan sonra söyleyeceğiniz şeyi söylemelisiniz.
3) Sormayın
İsteklerinizi soru şeklinde dile getirmekten kaçının. Örneğin, "Ayşeciğim, şimdi oyuncaklarını toplamak ister misin?" yerine "Ayşeciğim şimdi oyuncaklarını toplaman gerekiyor" demelisiniz.
4) Soyut isteklerde bulunmayın
"Güzel davran", "akıllı ol" gibi soyut ifadelerden kaçının. Sizin ve çocuğunuzun "güzel davranmanın" ne olduğu konusundaki yorumları birbirinden oldukça farklı olabilir. İstekleriniz net ve belirli olmalıdır.
5) Ne yapacağını söyleyin
Çocuğunuza yapmaması gerekeni değil, ne yapması gerektiğini söyleyin. Örneğin "yanımda kal" demek "sakın koşup gitme" demekten iyidir.
6) Takdir edin
Çocuğunuz söylediğiniz şeyi yapmaya başlar başlamaz, siz de onun bu davranışını fark ettiğinizi belli etmeli ve takdir etmelisiniz. Çocuğunuzu takdir etmek için illa da görevin tamamlanmasını beklemeniz gerekmez. Ayrıca görevini tamamlandığında, bundan dolayı ne kadar memnun olduğunuzu bilmesini de sağlayın.
Takdir Etmenin Ve İstediğiniz Davranışı Arttırmanın Yolları
v Överek
v Gülümseyerek, sarılarak, öperek
v Sevdiği bir işi yaparak ( Örneğin bir öykü okuyarak, TV' de sevdiği bir programı izlemesine izin vererek, parka götürerek gibi.)
v Küçük bir hediye vererek ( Örneğin biraz şekerleme gibi)
Unutmayın ki;
- Çocuk ödüllendirildiğinde başardığını anlayacaktır ve bu onun bu davranışı sürdürmesini güçlendirecektir.
- İstediğiniz davranışı övün ve istemediğiniz davranışı görmezden gelin.
- Olumlu davranışları hemen, açık bir biçimde ödüllendirin. Çocuğunuza sizin hoşunuza giden şeyin ne olduğunu söyleyin.
- Olumsuz davranışları her seferinde tutarlı biçimde görmezden gelin. Bu davranışı başkasının ödüllendirmesine izin vermeyin.
Kaynak : www.aile.org